Tạo đòn bẩy để thoát nghèo

Ba năm trước, gia đình ông Lê Văn Minh (bản Mông, xã Trí Nang, huyện Lang Chánh cũ) nay là xã Linh Sơn vẫn sống trong cảnh thiếu trước hụt sau. Vợ chồng ông quanh năm trồng sắn, trồng ngô, mùa được mùa mất. Đến bữa nhiều khi chỉ có bát cơm với muối, nhìn con cái mà thương lắm - ông Minh nhớ lại.

Khi tham gia dự án Đa dạng hóa sinh kế và phát triển mô hình giảm nghèo, gia đình ông được hỗ trợ 2 con bò giống và được tập huấn kỹ thuật chăm sóc. Từ đó đến nay, đàn bò của gia đình đã phát triển lên 7 con, cho thu nhập đều đặn 60 - 70 triệu đồng/năm. Ông Minh hồ hởi: Nhờ có đàn bò mà nhà tôi đã có tiền sửa lại căn nhà dột nát, con cái được đến trường đầy đủ.

Không riêng gì xã Linh Sơn, nhiều hộ dân ở xã Quan Sơn, Thường Xuân, Mường Lát… cũng đang thay đổi cuộc sống nhờ các mô hình sinh kế mới. Chị Lò Thị Hoa ở bản Cân, xã Sơn Thủy, được hỗ trợ nuôi dê sinh sản. Nhờ chịu khó học hỏi, chỉ sau 2 năm, đàn dê của chị đã lên đến hơn 20 con, mỗi năm cho thu nhập gần 100 triệu đồng. 

“Ngày trước tôi từng nghĩ đời mình chỉ quanh quẩn với cái nghèo. Giờ thì khác rồi, tôi có thể lo cho con học hành, còn ấp ủ mở rộng thêm chuồng trại”, chị Hoa phấn khởi thông tin.

Theo thống kê, từ năm 2021 đến 2024, Thanh Hóa đã phát triển hơn 600 mô hình sinh kế. Trong đó, phần lớn là chăn nuôi trâu, bò, dê; ngoài ra còn có mô hình trồng dược liệu, cây ăn quả, nuôi cá lồng trên sông, trên hồ thủy điện. Những dự án này, không chỉ phù hợp với đặc thù từng vùng mà còn tận dụng tốt lợi thế sẵn có, biến những diện tích đất hoang hay mặt nước rộng lớn thành “nguồn sống” cho người dân.

Đặc biệt, với hơn 436 tỷ đồng ngân sách Trung ương và 125 tỷ đồng đóng góp từ người dân, dự án không chỉ dừng ở việc cấp vốn, mà còn đồng hành cùng bà con qua từng buổi tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật, giúp họ tự tin làm chủ kế hoạch sản xuất. Hơn 18.000 hộ đã được hỗ trợ, trong đó có hàng nghìn hộ nghèo, cận nghèo, hộ đồng bào DTTS và cả những hộ do phụ nữ làm chủ.

Thành quả từ phát huy nội lực 

Ở thôn Tà Bán, xã Trung Sơn, những lồng cá trên sông giờ đã trở thành hình ảnh quen thuộc. Anh Đinh Công Chức, một trong những hộ đầu tiên tham gia mô hình, kể lại: “Ban đầu tôi cũng lo lắm, vì chưa từng nuôi cá lồng. Nhưng cán bộ xã động viên, rồi được tập huấn, tôi mạnh dạn làm. Ai ngờ cá lớn nhanh, thị trường lại dễ bán, thu nhập cao gấp mấy lần trồng ngô. Đến nay, gia đình anh đã phát triển được 6 ô lồng nuôi cá. Bình quân mỗi lồng thu về 40 - 50 triệu đồng, trừ chi phí, mỗi năm gia đình lãi khoảng 150 triệu đồng.

Câu chuyện của anh Chức, là minh chứng cho sự thay đổi rõ rệt mà chương trình giảm nghèo bền vững mang lại. Nếu như đầu giai đoạn 2022 - 2025, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn tỉnh còn tới hơn 68%, thì đến cuối năm 2024 chỉ còn gần 34%. Nghĩa là sau hơn 2 năm, tỷ lệ nghèo đã giảm hơn một nửa.

Không chỉ giảm nghèo, thu nhập của người dân cũng tăng rõ rệt. Từ mức 26 triệu đồng/người/năm vào năm 2020, đến cuối năm 2024 đạt 30 triệu đồng và dự kiến đạt 48 triệu đồng vào cuối năm 2025. 

Sự thay đổi ấy không chỉ đo đếm bằng con số, mà còn hiện hữu trong đời sống hằng ngày, từ việc trẻ em được đến trường nhiều hơn, những căn nhà mới mọc lên và bà con có điều kiện chăm sóc sức khỏe tốt hơn.

Điều quan trọng, nhiều người dân đã dần thay đổi tư duy. Từ chỗ trông chờ vào trợ cấp, nay họ đã chủ động tìm tòi, mở rộng sản xuất. Một số hộ còn biết liên kết lại thành tổ hợp tác, hợp tác xã để cùng nhau tiêu thụ sản phẩm. Bà Vi Thị Lan ở Thường Xuân kể: “Ngày trước bán vài con dê chỉ loanh quanh trong xã. Giờ chúng tôi liên kết thành nhóm, có hợp tác xã đứng ra bao tiêu, không lo mất giá nữa”.

Những kết quả trên cho thấy, chương trình không chỉ giúp bà con thoát nghèo trước mắt mà còn tạo nền tảng vững chắc để phát triển lâu dài. Thanh Hóa đặt mục tiêu mỗi năm giảm ít nhất 1,5% hộ nghèo, riêng khu vực đồng bào DTTS giảm 3%/năm. Đến năm 2030, tỉnh phấn đấu không còn xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn.

Để đạt được mục tiêu này, tỉnh sẽ tiếp tục chú trọng việc đa dạng hóa mô hình sinh kế, khuyến khích ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất; đồng thời đẩy mạnh liên kết với doanh nghiệp, tạo đầu ra bền vững cho sản phẩm. Song song đó, công tác kiểm tra, giám sát sẽ được tăng cường để đảm bảo mọi nguồn lực hỗ trợ đến đúng đối tượng, đúng mục đích.