Thiên nhiên ưu ái, văn hóa độc đáo

Từ nhiều năm qua, giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS ở xã Sơn Thủy vẫn được gìn giữ nguyên vẹn. Nổi bật nhất là Lễ hội Mường Xia, được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Lễ hội diễn ra vào mùng 9 và 10 tháng Hai âm lịch, nhằm tưởng nhớ và tri ân tướng quân Tư Mã Hai Đào - người có công bảo vệ vùng biên ải, mang lại cuộc sống yên bình cho cộng đồng. 

Trong Lễ hội, các nghi lễ truyền thống, tục thờ “hòn đá vía”, trò chơi dân gian, tiếng khặp, tiếng khèn và dân ca Thái được tổ chức công phu, vừa tạo sân chơi cộng đồng, vừa giúp lớp trẻ hiểu và giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống.

Các di tích lịch sử như Đền thờ Tư Mã Hai Đào, chính là minh chứng sống động về văn hóa, lịch sử và bản sắc của vùng đất biên cương xứ Thanh. Cùng với đó, động Bo Cúng với lòng động chia thành nhiều khoang lớn nhỏ, nhũ đá muôn hình muôn vẻ và khe suối đặc biệt, từ lâu đã trở thành điểm du lịch hấp dẫn, thu hút nhiều du khách tìm đến khám phá.

Phát triển du lịch gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa các DTTS

Sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và văn hóa đã mở ra cơ hội để Sơn Thủy phát triển du lịch cộng đồng, tạo sinh kế và nâng cao đời sống cho người dân. Trong những năm qua, chính quyền địa phương đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ: Tuyên truyền, vận động Nhân dân giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, khuyến khích các hộ dân đầu tư dịch vụ du lịch, xây dựng cơ sở lưu trú, hạ tầng và thu hút nhà đầu tư.

Du lịch gắn với văn hóa không chỉ giúp tạo việc làm cho lao động địa phương, mà còn mang đến trải nghiệm thực tế cho du khách. Đến với Sơn Thủy, du khách có thể tham gia các hoạt động như dệt thổ cẩm, học khèn, tham gia điệu múa dân gian hay thưởng thức ẩm thực truyền thống. Những trải nghiệm sẽ góp phần giúp du khách hiểu và có cái nhìn sống động về đời sống đồng bào DTTS.

Trên mảnh đất Sơn Thủy, mỗi địa danh, di tích lịch sử hay phong tục tập quán đều là minh chứng cho một vùng đất giàu truyền thống văn hóa - từ Mường Xia đến Chu Sàn cổ. Việc bảo tồn những giá trị này không chỉ giúp cộng đồng ghi nhớ lịch sử,  mà còn tạo động lực thúc đẩy du lịch phát triển, hướng tới bền vững.

Đặc biệt, xã Sơn Thủy hiện đang chú trọng cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn các giá trị văn hóa của đồng bào DTTS. Mỗi dự án du lịch đều được thiết kế giữ nguyên bản sắc văn hóa, tạo điều kiện cho các lễ hội, trò chơi dân gian và nghề truyền thống tiếp tục được duy trì. 

Các đội văn nghệ bản, câu lạc bộ thể thao dân gian và lớp dạy nghề truyền thống như dệt thổ cẩm được duy trì thường xuyên, vừa giúp cộng đồng gắn kết, vừa nâng cao trải nghiệm du lịch văn hóa.

Hướng tới tương lai bền vững

Với cảnh quan thiên nhiên ưu ái, giá trị văn hóa độc đáo cùng sự chủ động, sáng tạo của chính quyền và cộng đồng, Sơn Thủy đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài tỉnh. Việc gìn giữ lễ hội, di tích lịch sử và phong tục tập quán không chỉ bảo tồn di sản mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Đặc biệt, trong những năm gần đây, xã Sơn Thủy rất chú trọng công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch theo Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: Từ 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719). Nguồn lực từ Chương trình đang góp phần quan trọng trong giữ gìn bản sắc văn hóa, mở ra cơ hội phát triển kinh tế, nâng cao đời sống cho người dân.

Nổi bật là việc công tác khôi phục và bảo tồn văn hóa dân tộc Thái trên địa bàn xã. Theo đó, xã đã duy trì các hoạt động văn nghệ, lễ hội truyền thống nhằm giới thiệu nét đẹp bản sắc đến cộng đồng chung tay bảo tồn, khai thác phát huy giá trị. Từ hoạt động thu hút du khách du lịch trải nghiệm tạo thêm sinh kế, tăng thu nhập, thúc đẩy phát triển cộng đồng bền vững.

Có thể nói, với việc khai thác hợp lý tiềm năng thiên nhiên và phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa truyền thống, Sơn Thủy được kỳ vọng sẽ trở thành điểm đến nổi bật của du lịch vùng cao. Nơi đây sẽ là không gian để du khách trải nghiệm trọn vẹn nét đẹp truyền thống giữa nhịp phát triển hiện đại, góp phần đưa bản sắc văn hóa các DTTS lan tỏa rộng khắp.