Thời gian qua, trong quá trình triển khai thực hiện công tác xóa mù chữ, các địa phương đã có các giải pháp để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác xóa mù chữ cho người dân nói chung và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng.

Nhiều địa phương đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, huy động, vận động người chưa biết đọc, biết viết, người chưa đạt chuẩn biết chữ tham gia học các lớp xóa mù chữ. Trong giai đoạn 2020-2023, cả nước đã huy động được hơn 79.000 người ra học xóa mù chữ. Các tỉnh thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia 1719 đã huy động được gần 54.000 người ra học xóa mù chữ. Trong đó có hơn 33.000 người theo học lớp mức độ 1 với 86,2% học viên là người dân tộc thiểu số; hơn 21.600 người theo học lớp mức độ 2 với 74,9% học viên là người dân tộc thiểu số.

Tính đến tháng 9/2023, cả nước có 226/10.598 đơn vị cấp xã (tỷ lệ 2,5%) đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1; 10.332/10.598 đơn vị cấp xã đạt tỷ lệ 97,5% đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2. Có 42/704 đơn vị cấp huyện (6%) đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1; 662/704 đơn vị cấp huyện (tỷ lệ 94%) đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2. Cả nước có 63/63 tỉnh thành đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1 (100%) và hiện có 48/63 tỉnh đủ điều kiện, tiêu chuẩn đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 (chiếm 76,2%), trong đó có 22 tỉnh đã được Bộ GD&ĐT kiểm tra, công nhận đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2.

Tỷ lệ người đạt chuẩn biết chữ của các nước năm 2023, độ tuổi từ 15-35 là 99,39% (mức độ 1) và 98,97% (mức độ 2); độ tuổi từ 15-60 là 98,85% (mức độ 1) và 97,29% (mức độ 2). Tỷ lệ biết chữ các độ tuổi của 51 tỉnh thuộc chương trình mục tiêu quốc gia 1719 năm 2023, độ tuổi từ 15-35 là 99,24% (mức độ 1) và 98,73% (mức độ 2); độ tuổi 15-60 là 98,55% (mức độ 1) và 96,70% (mức độ 2).

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, công tác xóa mù chữ vẫn còn một số tồn tại, hạn chế trong đó có nhận thức của người dân về xóa mù chữ chưa đầy đủ. Hiệu quả công tác xóa mù chữ chưa cao, kết quả không bền vững, hiện tượng tái mù vẫn tiếp diễn, gia tăng. Số lượng người học lớp xóa mù chữ còn rất ít so với người mù chữ. Hệ thống trường lớp, cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy học tập của một số xã miền núi còn khó khăn, thiếu thốn.

Địa bàn các huyện miền núi rộng, giao thông khó khăn, đồng bào DTTS sống phân tán, rải rác dọc biên giới Campuchia, Lào, Trung Quốc, chỗ ở không ổn định nên việc điều tra con số người mù chữ để mở lớp, vận động ra lớp và quản lý lớp học khó khăn. Công tác phối hợp với các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trong công tác xóa mù chữ chưa chặt chẽ, thường xuyên...

Tại hội thảo, các đại biểu từ các địa phương tập trung nêu ý kiến về những vấn đề tồn tại, thách thức, cản trở việc học chữ của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trên cơ sở đó thảo luận về các giải pháp nâng cao chất lượng công tác xóa mù chữ phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của mỗi tỉnh.

Đặc biệt, các đại biểu là cán bộ quản lý giáo dục phụ trách mảng giáo dục thường xuyên, giáo viên tham gia dạy xóa mù chữ cũng chia sẻ nhiều kinh nghiệm từ thực tiễn. Đó là kinh nghiệm vận động người dân đến lớp xóa mù chữ; đổi mới công tác quản lý, tổ chức lớp học phù hợp với tập quán sinh hoạt bà con dân tộc thiểu số; duy trì, nâng cao hiệu quả công tác xóa mù chữ...

Hội thảo cũng tiếp nhận 60 tham luận của các tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên về đánh giá thực trạng công tác xóa mù chữ tại các địa phương trong thời gian qua. Đề xuất các giải pháp chính để nâng cao hiệu quả công tác xóa mù chữ giai đoạn 2023-2030.