Cú hích từ chính sách trúng và đúng

Với 12,31% dân số là đồng bào DTTS, Quảng Ninh từng là một trong những địa phương có tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS cao so với nhiều địa phương trong cả nước. Trong hành trình dài đầy khó khăn trăn trở, với cách làm đổi mới, sáng tạo luôn đi đầu cả nước, công tác giảm nghèo của tỉnh đã đạt được nhiều kết quả tích cực.

Những năm qua, Quảng Ninh luôn xác định giảm nghèo không chỉ là nhiệm vụ an sinh, mà là chiến lược phát triển bao trùm, để “không ai bị bỏ lại phía sau”. Ngay từ năm 2021, tỉnh ban hành Nghị quyết số 06-NQ/TU về phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo, gắn liền với 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Giai đoạn 2021-2025, Quảng Ninh huy động trên 120.000 tỷ đồng cho các chương trình giảm nghèo, trong đó 84% là vốn xã hội hóa, chủ yếu từ tín dụng. Nguồn vốn này tạo “cú hích” để người dân đầu tư sản xuất, chuyển đổi mô hình sinh kế. Doanh số cho vay phục vụ nông nghiệp, nông thôn đạt 97.400 tỷ đồng, giúp hàng nghìn hộ mạnh dạn làm kinh tế, tiếp cận công nghệ và hướng tới sản xuất hàng hóa.

Để cụ thể hóa các mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Quảng Ninh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách riêng biệt, tạo bước đột phá cả về cách làm và nguồn lực. Trong đó, Nghị quyết của HĐND tỉnh yêu cầu rõ từng cấp, từng ngành phải coi giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên; đồng thời giao chỉ tiêu, kế hoạch cụ thể đến từng xã, thôn, bản, từng hộ nghèo.

Cùng với đó, Quảng Ninh chủ động tăng mức hỗ trợ cho hộ nghèo, cận nghèo cao gấp 1,3-1,5 lần so với quy định Trung ương, đặc biệt ưu tiên cho hộ DTTS, vùng sâu, vùng xa. Các chương trình hỗ trợ sinh kế, vay vốn ưu đãi, phát triển OCOP, dạy nghề và xuất khẩu lao động được triển khai đồng bộ, kết hợp chặt chẽ giữa chính sách nhà nước và sự tham gia của doanh nghiệp, ngân hàng, đoàn thể.

Không chỉ hỗ trợ vốn, Quảng Ninh triển khai mạnh chuyển giao khoa học kỹ thuật, đào tạo nghề ngắn hạn, gắn đào tạo với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, ngành dịch vụ, du lịch và công nghiệp phụ trợ. Nhờ đó, lao động tại các địa bàn khó khăn có việc làm ổn định, thay đổi tư duy sản xuất và chủ động thoát nghèo.

Bên cạnh phát triển sinh kế, tỉnh triển khai quyết liệt chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát. Đến tháng 9/2023, Quảng Ninh hoàn thành mục tiêu này. Đối với người dân bị ảnh hưởng bởi thiên tai, như bão Yagi, chính sách hỗ trợ nhà ở cũng được triển khai nhanh chóng, đảm bảo ổn định đời sống trước khi tính đến sản xuất lâu dài.

Nhờ cách tiếp cận nghèo đa chiều, Quảng Ninh đồng thời nâng chất lượng y tế, giáo dục, hạ tầng, thông tin là những yếu tố nền tảng giúp người dân không tái nghèo và vươn lên bằng nội lực.

Tại các địa phương vùng cao, chính sách hỗ trợ giảm nghèo của Quảng Ninh đang hiện hữu trong từng ngôi nhà, cánh đồng và công xưởng nhỏ. Bà Lý Thị Hoa, xã Bình Liêu chia sẻ: “Trước kia nhà tôi chỉ trồng ngô, đủ ăn đã khó. Từ khi được vay vốn ưu đãi và học nghề làm miến dong, gia đình có thêm việc làm quanh năm, thu nhập gấp đôi so với trước”.

Đổi thay như gia đình bà Hoa cho thấy, chính sách hỗ trợ vốn và đào tạo nghề đang thực sự phát huy hiệu quả. Tại Kỳ Thượng, anh Triệu Anh Tuấn là một trong nhiều hộ dân khác cũng được thụ hưởng chính sách này, giúp người dân tự tin vươn lên thoát nghèo bền vững.

“Không chỉ có vốn, cán bộ còn xuống tận nơi hướng dẫn kỹ thuật, giúp chúng tôi tự tin làm kinh tế. Bây giờ nhà tôi có chuồng nuôi bò sinh sản và trồng thêm cây dược liệu, cuộc sống ổn định hơn hẳn”, anh Tuấn nói.

Những câu chuyện giản dị ấy, là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của chính sách “trao cần câu hơn là cho con cá”, giúp người dân chủ động vươn lên thoát nghèo bền vững.

Những con số biết nói và mục tiêu mới

Theo báo cáo của UBND tỉnh, tỷ lệ hộ nghèo tại Quảng Ninh đã giảm ngoạn mục. Đầu năm 2021, tỷ lệ hộ nghèo là 0,41% với 1.526 hộ nghèo; thì cuối năm 2023 toàn tỉnh đã không còn hộ nghèo nào theo chuẩn Trung ương. Cùng với đó, không còn xã nghèo, không còn xã đặc biệt khó khăn. Thu nhập vùng đồng bào DTTS đạt 83,79 triệu đồng/người/năm, tăng hơn 40 triệu đồng so với năm 2020, cao hơn khoảng 1,4 lần bình quân cả nước.

Với kết quả này, năm 2022 Quảng Ninh được Chính phủ ghi nhận là địa phương đầu tiên cả nước hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, sớm hơn 3 năm so với lộ trình quốc gia. Đặc biệt, tỉnh còn mạnh dạn ban hành chuẩn nghèo đa chiều riêng, cao hơn 1,4 lần chuẩn Trung ương cho thấy cách tiếp cận tiên tiến khi không chỉ thoát nghèo mà phải thoát nghèo bền vững, có tích lũy, đảm bảo các yếu tố tiếp cận về nhà ở, giáo dục, y tế, văn hóa, thông tin truyền thông….

Dù đã về đích sớm, Quảng Ninh không dừng lại, trong giai đoạn tiếp theo, tỉnh xác định tiếp tục thu hẹp khoảng cách vùng miền, gắn giảm nghèo với đô thị hóa, xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, phát triển kinh tế đi đôi với nâng tầm văn hóa, con người. Mục tiêu tăng trưởng bao trùm, phát triển bền vững và một xã hội nơi mọi người dân đều có cơ hội vươn lên.

Quảng Ninh đã chứng minh rằng, giảm nghèo không chỉ là sự hỗ trợ tạm thời, mà còn là trao cơ hội thực sự; không chỉ giúp người dân thoát nghèo, mà còn hướng tới sự thoát nghèo bền vững. Chính giá trị cốt lõi này đã biến địa phương trở thành hình mẫu tiêu biểu cho cả nước, nơi phát triển luôn vì con người và không ai bị bỏ lại phía sau.