Analytic
Báo Dân tộc và Phát triẻn
Chuyên trang

Dân tộc - Tôn giáo với sự phát triển của đất nước

Đẩy mạnh tuyên truyền vận động Công tác dân tộc, chính sách dân tộc

Nét đẹp trong lễ cưới của người Dao đỏ

Mắn On - Ng. Lê - 16:00, 08/11/2023

Tỉnh Điện Biên có 19 dân tộc anh em chung sống, mỗi dân tộc có bản sắc văn hóa riêng rất đa dạng. Điển hình như người Dao đỏ, sinh sống tập trung tại bản ở Huổi Sâu, xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ. Mặc dù trải qua quá trình giao thoa văn hóa với các dân tộc khác, nhưng người Dao đỏ vẫn giữ được nhiều nét văn hóa, phong tục truyền thống đặc sắc của dân tộc mình. Trong đó, các nghi thức trong lễ cưới được người Dao đỏ duy trì gần như nguyên vẹn cho đến ngày nay.

Người Dao đỏ ở Nậm Pồ có khoảng tổng số hộ 352 hộ, trên 2.100 nhân khẩu
Người Dao đỏ ở Nậm Pồ có khoảng tổng số hộ 352 hộ, trên 2.100 nhân khẩu

Đồng bào dân tộc Dao đỏ tập trung thành bản ở Huổi Sâu, xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ từ lâu đời. Trong quá trình hội nhập và giao văn hóa với các dân tộc khác, nhưng người Dao đỏ ở Pa Tần vẫn giữ được nhiều nét văn hóa, phong tục truyền thống của dân tộc mình.

Thầy cúng làm lễ trước khi sang nhà gái đón dâu
Thầy cúng làm lễ trước khi sang nhà gái đón dâu

Nhiều nghi lễ truyền thống được đồng bào Dao đỏ lưu giữ gần như nguyên vẹn, như: Lễ cúng Nương, lễ cúng Lập thu, lễ cúng Cơm mới, lễ Tủ cải hay còn gọi là lễ Cấp sắc đặc biệt là nghi lễ tổ chức đám cưới - đây là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng nhất trong đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào dân tộc Dao đỏ. 

Cô dâu mặc trang phục truyền thống và đội trên đầu mũ rộng vành che mặt
Cô dâu mặc trang phục truyền thống và đội trên đầu mũ rộng vành che mặt được tạo hình từ tre, bao bọc bởi vải thổ cẩm

Nghi lễ trong đám cưới chứa đựng nhiều giá trị về văn hóa, lịch sử của người Dao đỏ. Sau khi đôi trai, gái tìm hiểu, tiến tới hôn nhân, gia đình sẽ nhờ thầy mo xem ngày lành, tháng tốt để tổ chức. Tùy thuộc vào năm sinh của cô dâu, chú rể mà thầy mo sẽ định ngày cũng như giờ để đưa dâu, nhận dâu; nhưng thường là giờ Dần, giờ Mão khi mặt trời vẫn chưa ló rạng.

Trước khi đi lấy chồng, cô dâu được mẹ kỹ lưỡng dặn dò điều hay lẽ phải về phận làm dâu
Trước khi đi lấy chồng, cô dâu được mẹ kỹ lưỡng dặn dò điều hay lẽ phải về phận làm dâu

Trong ngày tổ chức lễ cưới, từ 4h sáng mọi người tham gia đưa dâu đã tập trung tại nhà gái, chuẩn bị, sắp xếp quần áo, tư trang cần thiết của cô dâu khi về nhà chồng. Cô dâu mặc trang phục cưới truyền thống; đội lên đầu chiếc mũ rộng vành được tạo hình từ tre, bao bọc bởi vải thổ cẩm, cùng các quả bông nhiều màu sắc (màu đỏ là chủ đạo), nhằm che đi khuôn mặt của cô dâu trước khi làm lễ và được gặp mặt chú rể.

Nhà trai làm các nghi thức cúng lễ trước khi đón cô dâu về nhà
Nhà trai làm các nghi thức cúng lễ trước khi đón cô dâu về nhà

Sau khi đoàn đưa dâu đến cổng nhà trai, sẽ được đón bằng đội nhạc lễ của người Dao, gồm: Kèn, trống, chiêng, chũm chọe. 

Việc đưa đón cô dâu thường vào lúc mặt trời vẫn chưa ló rạng.
Việc đưa đón cô dâu thường vào lúc mặt trời vẫn chưa ló rạng

Đến nhà trai, đoàn đưa dâu sẽ phải đợi giờ tốt mới được vào nhà, thầy mo sẽ làm lễ cúng giải hạn cho cô dâu mới về nhằm cầu mong mọi chuyện thuận lợi, người nhà không ốm đau, bệnh tật, cây trồng, vật nuôi khỏe mạnh, sinh trưởng tốt. Khi đã làm lễ giải hạn cho cô dâu xong, thì mới lễ cưới chính thức, thầy cúng báo cáo tổ tiên, làm lễ giao bôi gắn kết cho chú rể và cô dâu.

Khi đến nhà trai, cô dâu được Thầy mo làm lễ cúng giải hạn...
Tại nhà trai, trước giờ làm lễ cưới, cô dâu được thầy mo làm lễ cúng giải hạn...

Kết thúc lễ, cô dâu, chú rể sẽ đi từng bàn để mời nước, thuốc, rượu, thịt cho khách đã đến dự và chung vui. Sau khi mời xong, trong tiếng cười nói, chúc tụng của mọi người, cô dâu và chú rể sẽ đi từng bàn xin một chút rượu, một chút thịt. Đây được coi như đón nhận lời chúc phúc của mọi người đến cô dâu và chú rể.

Thầy cúng làm lễ giao bôi gắn kết cho chú rể và cô dâu
Thầy cúng làm lễ giao bôi gắn kết cho chú rể và cô dâu

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, thay vì lựa chọn trang phục hiện đại, thì nhiều thanh niên dân tộc Dao đỏ ở Pa Tần trong ngày cưới, nghi lễ quan trọng của đời mình vẫn tổ chức đám cưới của mình theo nghi thức truyền thống. Chính điều này đã góp phần lưu giữ, bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc.

Sau khi xong các phần nghi lễ vào buổi sang, bữa tối cô dâu và chú rể đi mời thuốc, mời nước, mời rượu và đồ ăn đến từng vị khách.
Các phần nghi lễ diễn ra và hoàn thành vào buổi sáng. Bữa tối, cô dâu và chú rể đi mời thuốc, mời nước, mời rượu và đồ ăn đến từng vị khách

Hiện nay, nhiều địa phương vùng DTTS và miền núi, trong đó có tỉnh Điện Biên đang triển khai Dự án 6 về "Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tôc thiểu số gắn với phát triển du lịch" thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 trong đó có nội dung: Hỗ trợ nghiên cứu, phục hồi, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một (các hình thức sinh hoạt văn hóa, tập quán xã hội, nhạc cụ, kiến trúc truyền thông, trang phục truyền thống, các môn thể thao truyền thống, tiếng nói, chữ viết và các giá trị khác văn hóa khác); đã mang đến những cơ hội mới để các địa phương bảo tồn, phục dựng văn hóa truyền thống; khai thác tiềm năng văn hóa, phát triển du lịch tại vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Cô dâu, chú rể đi từng bàn để mời nước, thuốc, rượu, thịt cho khách đã đến dự và chung vui
Cô dâu, chú rể đi từng bàn để mời nước, thuốc, rượu, thịt cho khách đã đến dự và chung vui

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, nhiều tục lệ của đồng bào các dân tộc đã bị mai một theo thời gian, nhưng những nghi lễ, nghi thức trong đám cưới cổ truyền vẫn được người Dao đỏ ở Điện Biên lưu truyền để giáo dục cho con cháu đời sau. Lễ cưới là một trong những sinh hoạt văn hoá truyền thống của người Dao đỏ, trong đó chứa đựng những giá trị về văn hoá, lịch sử.

Tin cùng chuyên mục
Góp ý dự thảo “Cơ chế chính sách đặc thù nhằm tạo sinh kế, việc làm bền vững, sắp xếp ổn định dân cư vững chắc cho đồng bào DTTS vùng biên giới”

Góp ý dự thảo “Cơ chế chính sách đặc thù nhằm tạo sinh kế, việc làm bền vững, sắp xếp ổn định dân cư vững chắc cho đồng bào DTTS vùng biên giới”

Ngày 28/12, tại Tp. Kon Tum (Kon Tum), Ủy Ban Dân tộc tổ chức Hội thảo góp ý dự thảo “Cơ chế chính sách đặc thù nhằm tạo sinh kế, việc làm bền vững, sắp xếp ổn định dân cư vững chắc cho đồng bào DTTS vùng biên giới”. Ông Đào Xuân Quy - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Dân tộc (Ủy Ban Dân tộc) và ông Đinh Quốc Tuấn - Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum đồng chủ trì Hội thảo. Tham dự Hội thảo có lãnh đạo các sở, ban, ngành của 5 tỉnh Tây Nguyên.