Cây vải mất mùa chưa từng có

“Sản lượng vải năm nay ước tính sụt giảm 50% so với năm 2023, chỉ đạt trên dưới 100.000 tấn. Lý do là thời tiết không thuận lợi với sinh trưởng của cây. Do sản lượng sụt giảm mạnh nên giá vải thiều vụ này dự báo sẽ cao hơn những năm trước”.

Ông Nguyễn Văn ThiGiám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bắc Giang

Có kinh nghiệm trồng vải thiều hơn 30 năm, nhưng chưa năm nào chị Phùng Thị Vinh, cùng ở thôn Cầu Đền, xã Thanh Hải, huyện Lục Ngạn thấy vải bị mất mùa nặng nề như năm nay.

“Các loại vải sớm như u hồng, u trứng, một số giống vải khác... phản ứng không mạnh với thời tiết như vải chính vụ. Tức là, mùa đông phải đủ lạnh và lạnh phải đúng thời điểm vải thiều mới phân hóa được mầm hoa. Nhà tôi có hơn 2ha vải, đã đầu tư vài chục triệu đồng mua phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, giúp cây vải tăng trưởng tốt chờ đến ngày được thu hoạch. Tuy nhiên, vụ vải năm nay trắng tay”, chị Vinh chia sẻ.

Trường hợp gia đình ông Đặng Văn Phú, thôn Chính, xã Hồng Giang, huyện Lục Ngạn thì may mắn hơn. Dù vải Lục Ngạn mất mùa nhưng vườn vải nhà ông năm nay vẫn cho thu hoạch, với tỷ lệ đậu trái cao. Với hơn 500 gốc, ông Phú dự kiến thu hoạch vải từ nay tới cuối tháng 6.

Ở xã Giáp Sơn, huyện Lục Ngạn, gia đình ông Lân đã có kinh nghiệm trồng vải thiều gần 30 năm, vụ nào cũng được mùa. Với diện tích 1,5ha, những năm gần đây sản lượng vải của gia đình ông luôn ổn định trên dưới 40 tấn quả, trong đó chủ yếu là vải thiều chín muộn. Nhờ vậy, có năm ông thu được hàng tỷ đồng từ quả vải thiều. Còn vụ này, chỉ giống u hồng có trái và khoảng 20 ngày nữa sẽ cho thu hoạch với sản lượng ước đạt 2 tấn. Giống vải Thanh Hà, vải chín muộn thì không thấy trái đâu, cây toàn lá.

“Năm nay sản lượng vải thiều của gia đình giảm khoảng 38 tấn, coi như mất trắng vì dù có bán 2 tấn vải u hồng, tiền thu về không đủ chi phí phân thuốc”, ông Lân trầm tư.

Theo thông tin từ Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Lục Ngạn, với diện tích trồng vải toàn huyện là 17.360ha, trong đó vải chín sớm gần 4.000ha, vải chính vụ trên 13.000ha; tổng sản lượng quả ước chỉ đạt 50.000 tấn, giảm 48.500 tấn so với kế hoạch. Đây là năm mất mùa chưa từng thấy trong hơn 3 thập kỷ qua với sản lượng vải sụt giảm khoảng 80 - 90%.

Giá vải tăng gấp rưỡi so với năm 2023

Theo ghi nhận, tại thủ phủ vải Lục Ngạn, tranh thủ thời tiết mát mẻ, thương lái thu mua vải vào buổi sáng sớm, đủ số lượng sẽ dừng thu mua. Bởi vậy, các chủ vườn phải chạy đua với thời gian, cố gắng bán được vải sớm nhất với giá tốt nhất.

Hoạt động thu mua vải sẽ bắt đầu vào khoảng 6h sáng hằng ngày và kết thúc vào khoảng 10h sáng. Để quả vải đạt chất lượng tốt nhất bán cho các thương lái, người dân phải thức dậy từ 3 - 4h sáng để thu hoạch, sau đó chở ra các điểm thu mua tập trung. Theo một số người dân, vải đang bán là loại vải u hồng chín sớm, giá thu mua hiện dao động từ 10.000 - 40.000 đồng/kg tùy theo chất lượng vải. Có loại vải giá 35.000 - 40.000 đồng/kg là vải có chất lượng tốt để xuất đi Trung Quốc và đến các siêu thị, chợ lớn. Giá đó tăng khoảng gấp rưỡi so với năm 2023.

“Trước khi bán, chúng tôi phải đi khảo sát ở các điểm thu mua rồi mới quyết định bán cho điểm nào. Một điểm thu mua chỉ cần cao hơn các điểm khác 5.000 đồng/kg là chúng tôi cũng có thể kiếm thêm từ 500.000 đồng cho tới 1.000.000 đồng cho mỗi chuyến xe vải. Nếu không quyết định nhanh, chỗ thu mua đã đủ số lượng, thương lái cũng không mua nữa”, anh Vi Văn Vũ, xã Tân Sơn, huyện Lục Ngạn cho biết.

Ngoài bán trực tiếp cho các điểm thu mua ngay tại lòng đường, nhiều chủ vườn sẽ tìm tới các điểm thu mua tập trung. Những điểm này có mức giá thấp hơn so với những điểm thu mua với số lượng lớn, ổn định trong ngày. Theo đó, mỗi xe vải khoảng hơn 1 tạ sẽ bán được khoảng 1 triệu đồng. Mỗi buổi sáng, một người có thể bán được khoảng 3 - 5 xe vải.

Theo ông Nguyễn Văn Thi, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bắc Giang, diện tích vải thiều sớm, vải thiều chính vụ năm nay ra hoa khoảng 14.000 - 14.500ha trên tổng diện tích 29.000ha vải của Bắc Giang.

“Sản lượng vải năm nay ước tính sụt giảm 50% so với năm 2023, chỉ đạt trên dưới 100.000 tấn. Lý do là thời tiết không thuận lợi với sinh trưởng của cây. Do sản lượng sụt giảm mạnh nên giá vải thiều vụ này dự báo sẽ cao hơn những năm trước” - ông Thi cho biết.

Dù mất mùa nhưng năm nay, tỉnh Bắc Giang vẫn giữ nguyên kế hoạch tổ chức các hoạt động xúc tiến tiêu thụ vải như mọi năm. Dự kiến cuối tháng 5 sẽ diễn ra các hoạt động xúc tiến thương mại tiêu thụ vải chín sớm ở huyện Tân Yên, đầu tháng 6 với vải thiều ở huyện Lục Ngạn.

Năm 2023, tổng sản lượng tiêu thụ vải thiều toàn tỉnh Bắc Giang đạt trên 201.600 tấn. Trong đó, sản lượng vải thiều xuất khẩu ước đạt gần 111.200 tấn, chiếm trên 55,1% so với tổng sản lượng tiêu thụ. Sản lượng tiêu thụ nội địa ước đạt 90.500 tấn, chiếm gần 44,9%. Vải thiều là cây trồng giúp nông dân Bắc Giang thu gần 5.000 tỷ đồng trong năm 2023. Thế nhưng, vụ này vải thiều mất mùa chưa từng có, cây toàn lá khiến nông dân thất thu cả trăm nghìn tấn quả.