Mỗi dịp Tết đến Xuân về, những mâm cỗ dâng lên Tổ tiên luôn được mọi gia đình chú trọng. Mâm cỗ có thể lớn hoặc nhỏ tùy theo điều kiện của mỗi nhà và mỗi vùng miền lại mang nét đặc trưng riêng.

Bữa ăn ngày Tết vì thế mà cũng no đủ, cầu kỳ hơn so với ngày thường, các loại đồ ăn chế biến sẵn được rất nhiều người lựa chọn để bảo quản trong tủ lạnh.

Tiến sĩ Trương Hồng Sơn - Viện Y học Ứng dụng Việt Nam có những chia sẻ làm sao để bảo quản thực phẩm, bánh chưng không bị ôi thiu để có một bữa ăn an toàn thực phẩm và mạnh khỏe cho gia đình.

Bảo quản thức ăn để không bị ôi thiu

Theo Ts.Trương Hồng Sơn, vào ngày Tết, mọi người thường có thói quen mua thức ăn để dự trữ, tuy nhiên thói quen này là không tốt vì thức ăn để lâu ngày có thể bị ôi thiu, hỏng và có thể gây ngộ độc. Do vậy, vào dịp Tết, mọi người không nên mua dự trữ quá nhiều thực phẩm mà chỉ nên mua vừa đủ với nhu cầu sử dụng. Hiện nay, các chợ dân sinh, người bán hàng thường mở cửa hàng sớm vào những ngày đầu năm vì vậy việc tích trữ thực phẩm là không cần thiết.

“Thực tế việc mua dư thừa đồ là vẫn có thể xảy ra, vì vậy chúng ta cần rất chú ý đến quy trình bảo quản thực phẩm. Với thức ăn sống, nên lựa chọn mua ở những cửa hàng uy tín, có nguồn gốc thực phẩm rõ ràng. Khi mua về cần rửa sạch, để ráo, loại bỏ những phần dập hỏng rồi bọc kín rồi cất vào tủ lạnh. Với những thực phẩm chín cần để nguội hẳn rồi mới cho vào hộp đựng thực phẩm và giữ lạnh trong tủ. Nếu cho thức ăn còn nóng vào tủ lạnh sẽ làm thức ăn bị biến chất, ngưng đọng hơi nước và ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe”, Ts. Trương Hồng Sơn cho hay.

Chống mốc cho bánh chưng

Bánh chưng là một thực phẩm quen thuộc ngày Tết, miền Bắc thì dễ mốc, miền Nam thì dễ ôi thiu. Do vậy, người dân cần hiểu để có cách thức ăn cũng như bảo quản hợp lý.

Theo Ts. Trương Hồng Sơn, bánh chưng là một món ăn có lịch sử lâu đời và gắn bó với ẩm thực truyền thống của dân tộc, thông thường bánh chưng sẽ được làm từ gạo nếp, thịt ba chỉ và đậu xanh. Khi thành phẩm, một miếng bánh chưng cỡ vừa (khoảng 1/8 chiếc bánh) sẽ có trọng lượng khoảng 114 g, cung cấp 204 kcal, 4,7 g chất đạm, 5,6 g chất béo, 33,9 g chất bột đường. Mức năng lượng thậm chí còn cao hơn so với một bát cơm trắng (khoảng 200 kcal).

Bánh chưng là món ăn cổ truyền không thể thiếu trong bữa ăn ngày Tết, nhưng với người bị thừa cân béo phì cần hạn chế ăn loại thực phẩm này. Theo khuyến nghị, một người bị béo phì chỉ nên ăn 200 - 250 g chất bột đường mỗi ngày tương đương 2 miếng bánh chưng được chia thành 8 phần, khi đã ăn bánh chưng cần giảm các thực phẩm chứa tinh bột khác.

Để bảo quản bánh chưng tránh bị mốc và ôi thiu, Ts. Sơn lưu ý sau khi mua bánh chưng về nếu để bánh bên ngoài cần cất bánh ở nơi khô ráo, thoáng gió tránh cho bánh bị ẩm mốc. Ngoài ra, hiện nay phương pháp hút chân không để bảo quản bánh chưng cũng rất phổ biến, phương pháp này không chỉ giúp cất trữ bánh hợp vệ sinh mà còn hạn chế côn trùng, bụi bẩn.

Tuy nhiên ông Sơn cho rằng cách tốt nhất để bảo quản bánh chưng là bảo quản bánh trong ngăn mát tủ lạnh. Bánh chưng khi để ở nhiệt độ ngoài trời có thể bảo quản trong 3 - 4 ngày và thời gian sẽ giảm đi khi trời nồm, ẩm ướt; với bảo quản bằng hút chân không bánh chưng có thể bảo quản được 5 - 10 ngày trong điều kiện bình thường; bảo quản ngăn mát tủ lạnh có thể để được từ 15 - 20 ngày.

Nếu không kịp tiêu thụ bánh chưng, các bà nội trợ cũng có thể bảo quản trong ngăn đá, tuy nhiên khi rã đông nên bỏ xuống rã đông từ từ trong ngăn mát và sau đó có thể luộc, hấp lại để bánh đỡ sượng.

Vào tháng Giêng, thời tiết thường ấm lên kèm theo độ ẩm cao, thêm vào đó bánh chưng là món ăn có độ ẩm cao, có chứa thịt và chất béo nên là môi trường thích hợp giúp vi khuẩn và nấm mốc phát triển. Theo Ts. Sơn, nếu ăn bánh chưng bị thiu chua, mốc meo có thể bị đau bụng, tiêu chảy hoặc ngộ độc thực phẩm gây có hại cho sức khỏe.

Với trường hợp bánh chưng bị mốc lá hoặc mới mốc một góc, chúng ta nên loại bỏ và không nên ăn vì độc tố aflatoxin do nấm mốc sinh ra vẫn có thể xâm nhập vào bên trong bánh gây ngộ độc. Ngoài ra, một số loại vi khuẩn, nấm mốc sau khi chết vẫn tiết ra độc tố gây ra ngộ độc cho người sử dụng.